Kuedza kudzidza IZVI ZVAKAITIKA DZESVONDO VEETNAMESE MARTIAL ARTS - Chikamu 3

Hits: 413

HUNG NGUYEN MANH

… Kuenderera mberi…

       Munguva dzerunyararo, vaitei panguva yavo yekuzorora? Vakaburitsa chero mabhuku ezvekuita zvepabonde?

       Zvepabonde zvakanzverwa nevanhu vane hutano munyika. Paive nemabhuku akadaro Kana Sutra (India), Dzebonde neZen, Dao Ma kudzidzisa kwakavanzika, Zvakavanzika zvakakosha zve Ngoc Phong (China. Kunyanya, The KuNu Book yakanga yakavanzika mumakore gumi emakore emu museum weChina kubvira Thai Co nguva (2,550 BC), iyo Nguva yeGoridhe yevanhu, yakanyanya kushomeka-yakazara kupfuura nhasi. Mumwe wevatongi vatatu panguva iyoyo (Phuc Hy, Pane Nong, Hoang De) akateerera nezvenyaya iyi. Phuc Hy akawanikwa Bát quái (Idhiyo sere) uye kudzidzisa vanhu nezve michato.

       Izvo zvaive nerombo rakanaka kurudzi rwedu kuti maExpress emadzimba akasiyana haana kufunga nezvekushambadzira zvepabonde classics semabhuku ezvinyadzo emafaro avo. Kunyangwe pakanga paine mamwe madzishe anochiva, ivo haana kunyorwa chero mumabhuku, kunze kwemhosva ye Le Long Dinh (986 - 1009), mambo wekupedzisira we Tien Le Dzinza. Akanyorwa mumabhuku enhoroondo seanoshuvira, ane hutsinye uye mambo ane hutsinye. Ndokusaka aine zita rinonyadzisa: Le Ngoa Trieu (King Le, avo vaigara vachinyepa pamubhedha werumambo pavaibata dare).
Pakati penguva dzine rugare (kanomwe), kunyangwe iyo Ph.D. dissertation yemuongorori weJapan akatsanangurwa zvakadzama iwo magakava emagetsi ayo akaunza Hondo dzemukati, asi mune zvakanyorwa munhoroondo, tinogona zvakare kuwana dzimwe nyaya dzakadai se Mac Dang Dung, Tran Thu Do, kana Ho Quy Ly.

     Yaive yakajairika nyaya iyo apo Hau Le utongi yakatanga, kupokana kwemasimba kwakaitika pakarepo3. Mapato acho akatanga kusiyanisa pakati pevamwe vagari vemumaguta, hama dzemadzitateguru, vanhu vane dzimba dzakasiyana, nezvimwewo, pakange paine kusawirirana pakati pevakakodzera kukwikwidza chigaro (pakati paLe Tu Te, mwanakomana wedangwe, naLe Nguyen Long, dangwe repiri) nekusvibiswa pakati pavo (Le Tu Te anonzi anopenga).

* * *

        Munguva yemazuva ano uye yazvino nhoroondo, kubva hafu yechipiri yezana ramakore re19 kusvika zvino, Vietnam yakachinja kutarisa pamhando dzenzanga kubva pakugarwa kwekoloni munyika. Kunyangwe mamiriro ezvinhu akadzoserwa kumashure, nheyo dzerudzi dzakange dzichiri kudzidziswa mumhuri imwe neimwe kubva kumadhorobha kusvika kumaruwa. Nyanzvi dzezvinyorwa dzakarongedzwa nemazano matsva, kunyora nyowani, hunyowani hwekuMadokero. Nzira yekudyara yeAristotle yakatsiva chikamu chikuru chechinyakare nzira yekufunga kwaConfucius, wekuMabvazuva. Nyanzvi dzehondo dzechiuto kana ehondo aive aine zvombo zvitsva, nzira itsva dzehondo, pfungwa idzva, nezvimwewo.

       Zviuru zvemakore zvakapfuura, Vietnam yaive nzvimbo hombe yekurwisa vavengi veMongolia neChina vane zvombo zvakapusa. Gare gare mberi, kwaive nemaitiro matsva maviri epfungwa ayo akashandura Vietnam kuita nzvimbo yehondo yezvimanje nehondo dzezvipoko vachishandisa zvipembenene kurwisa: Mabumbwe aishandiswa kurwisa mauto achipinda mumisha, kana zvikwangwani zvaishandiswa kuona mafambiro ehondo munzvimbo dzehondo (zvipukanana zvakafa nenzara kwenguva yakareba zvobva zvadzika pasi mumatongo kuti zvione kunhuhwirira kwevanhu kuburikidza nemafambiro emauto. Mauto eVietnamese ehondo akashandiswa muhondo yehondo uye neanti-guerrilla hondo. Ropa revanhu veVietnam uye misodzi yakadeurwa, vachitarisira rusununguko, rusununguko, rusununguko, uye mufaro. Uku kwaive kufunga kwakazara kwevanhu vese panguva Hondo Yemashoko uye nzira yekufunga yemhuri yega yega, guta rega rega, mhuri yega yega, mumwe nemumwe. Yaive aritari yemadzitateguru yaiyeuchidza nyika yedu kudanana. Kubva ipapo, zvinyorwa uye nyanzvi dzehondo yehondo yeukama vaive mukubatana kukuru kwakamboitika munhoroondo. Ino inguva yechisere yerunyararo here iyo nyika yedu yarota nezvayo? '

CHERECHEDZA:
1: LÉON VANDERMEERSCH, Le nouveau monde sinisé, Paris: Seuil, 1985
2: Manomwe eVakuru veMasoja anosanganisira manomwe ehondo dzechiuto kubva kuChu, Han, Duong dynasties seinotevera:
* Chu Dzinza: 5
1. Unyanzvi hwehondo naSun Tzu
2. Wuzi - Hondo yehondo naWu Qi
3. Nzira dzeSima naSima Rangju
4. Wei Liaozi na Wei Liao
5. Zvitanhatu zvakavanzika marongero edzidziso naJiang Ziya
* Han Dynasty: 1: Matatu mazano eHuang Shigong
* Duong Dynasty: 1: Mibvunzo nemhinduro zvine gumi nematanhatu Tang Taizong naLi Weigong naEmperror Taizong naLi Jing
3: Le Loi aive mambo akakunda mauto eMimin, achipedza makore makumi maviri ekutonga kweChinese, achigadza Rakazotevera Le Dynasty, hwakareba kutonga munhoroondo yeVietnam.

Sources Zvitori zvezvimiro: yan.vn, myahola.vn

ONA ZVAKAWANDA:
◊  Kuedza kudzidza IZVI ZVAKAITIKA DZESVONDO VEETNAMESE MARTIAL ARTS - Chikamu 1.

◊  Kuedza kudzidza IZVI ZVAKAITIKA DZESVONDO VEETNAMESE MARTIAL ARTS - Chikamu 2.

BAN TU THU
11 / 2019

(Yakashanyira 2,609 nguva, 1 anoshanyira nhasi)