CHỮ NÔM kana iyo Yakaimbova Vietnamese script uye Yayo Yakapfuura mipiro kuVietnamese Literature - Chikamu 3

Hits: 1011

Nguyễn Khắc Kham

… Inoenderera mberi pachikamu 2:

II. Chinese mavara anoshandiswa mubatanidzwa wekumiririra mukati Chữ nôm

    Chero nguva imwechete yeChinese chimiro yaisakwanisa kumiririra a Ch NÃ'm nekuverenga kwayo kweSino-Vietnamese kana kufanana kwakafanana pakuverenga kwayo Sino-Vietnamese, mavara maviri echiChinese aishandiswa, rimwe raireva, rimwe rakaita sefonetiki.

   Kusarudzwa kwechimiro cheChinese chinoshandiswa sephonetic kwaive pamusoro pemitemo gumi nembiri yakapihwa pamusoro na HNgcn nezve kufanana kwezwi. Nezverevo, raimiririrwa nechaChinese hunhu kana chiChinese chinoshamisa.

Ex.: + Nôm hunhu 𠀧 (ba, tatu) yakagadzirwa nefoni (verenga ba) uye rinoreva zvitatu.
+ Nôm hunhu 𢬣 (tay, ruoko) yakagadzirwa neshoko Ruoko (ruoko) uye fonetiki oo (verenga kumadokero). 
+ Nôm hunhu (trăm, zana) yakagadzirwa neshoko (zana) uye fonetiki (verenga sango). 
+ Nôm hunhu 𪡔 (ra, kubuda) yakagadzirwa nefoni (verenga la) uye zvakakosha (kubuda).

     Iyi mienzaniso inoratidza kuti zvirevo hazvina nzvimbo yakatarwa. Mune musimboti, inoiswa kuruboshwe ruoko. Izvi ndizvo zvakaitika kune wechipiri muenzaniso. Nekudaro, nekuda kweiyo esthetics, izwi rinogona kuchinja chinzvimbo charo.

    Saizvozvo yakaiswa kurudyi chikamu mune yekutanga muenzaniso, pamusoro kumusoro wechitatu uye pasi muzasi yechina. Mune ino yekupedzisira, nguva dzose nekuda kwechikonzero chimwe chete, chinogona zvakare kuiswa kuruoko rwerudyi zvinotevera. Muchiitiko icho chinogadzirwa nemumwe we 214 radicals ye Chinese duramazwi, chinzvimbo chayo chakafanana neicho chaigona kuve chakajairika muChinese hunhu.

Ex.: + Nôm hunhu No (kutaura) kupi riri kuruboshwe.
+ Nôm hunhu 𩾷 qu (gunguo, jira) kupi iri kurudyi. 
+ Nôm hunhu 𥵛 nong (gorofa, hombe yekuhwina bhasiketi) kupi iri pamusoro. 
+ Nôm hunhu lòng (zvemukati, moyo) kupi Mwoyoiri pasi.21

    Kunze, mune mashoma Ch NÃ'm yakagadzirwa neaviri maChinese mavara anoshandiswa musanganiswa, zvese zvavo zvikamu zvinogona kuratidza zvinoreva. Isu tinobva tave neakachena Ch NÃ'm. Saka Vietnamese morpheme gii or tri (kudenga, kudenga) inomiririrwa ne Ch NÃ'm 𡗶, iyo pachayo mubatanidzwa weaviri echiChinese mavara zuva uye Pamusoro. Iko hakuna kana zano riri kure kwazvo pakududzira.22

    vamwe Chữ Nôm inogona zvakare kuve nerevo kubva Ch Mazambiringa kana chiChinese chimiro chine Sino-Vietnamese kuverenga pamwe nefoni yemafoni kubva Ch NÃ'm. Saka Vietnamese morpheme li (izwi, kutaura, kutaura) inomiririrwa NÃ'm 口 𡗶 neiyo graphheme yakaoma kunzwisisa iyo inosanganisira yeChina chinoshamisa anoshandiswa sekureva uye Ch NÃ'm (gii or tri) inoshandiswa sefoni.23

    Nezvishoma izvi. Ch NÃ'm zverudzi rwechipiri urwu dzakagadzirwa neshoko nefonetiki, zvese zviri kutorwa kubva kuChinese mavara.24 Zvisinei mamwe mavara mukati Ch NÃ'm kunyanya iwo mamishinari echiKaturike uye avo vakagadzirwazve nevanyori vanoratidzira tsika yekuda kuchengeta iyo fonetiki chete nekudzvinyirira zvinoreva.

    Heuno muenzaniso wakatorwa na H Ngcn.

   Mutsara: Có xưa kwete (Kune aripo kare uye ikozvino) akamiririrwa NÃ'm 固 初 尼 nemamishinari echiKaturike seinotevera: nepo zvingangodaro zvakanyorwa zvakajairika mukati NÃ'm Sezvinotevera: 有 固 汖 今 maererano ne H Ngcn kana seinotevera: 有 汖 哰 maererano naProf. Nguyn Quang X uye Prof. Vũ Văn Kính25.

    Uku kurerutswa kwe Ch NÃ'm inogona kuverengerwa kazhinji nekuda kwekudikanwa kweanoteedzera NÃ'm zvinyorwa kuchengetedza nguva. Maererano ne Dương Qung Hàm, kukurudzira kumwechete kungangodaro kwakatsanangura mamwe maficha eVietnam akapfupikiswa eChinese mavara anoshandiswa kumiririra Ch NÃ'm.

Ex.: + Vietnamese morpheme làm (kuti aite) inomiririrwa NÃ'm by , yakapfupikiswa fomu yeChinese hunhu
+ ChiVietnamese morpheme ipapo (kuva) anomiririrwa NÃ'm by ChiLuo, yakapfupikiswa fomu yeChinese hunhu .26

    Pamusoro pemhando dzepamusoro dze Ch NÃ'm, izvo izvo zve Ch NÃ'm rakadhindwa nehumwe chete chiChinese chimiro uye che Ch NÃ'm rakadhindwa nekubatanidzwa kwevazhinji vechiChinese mavara, kududzwa kwakakosha kunofanira kuitwa kweanotevera Ch NÃ'm 𠀫 𠀪 (kh-khà, [yezwi] kuve anodhonha uye anodakadza) uye 乒 乓 (khnh-khng, kusagadzikana; kufamba zvishoma nezvishoma kunge munhu akakosha, pfeka pamhepo).27 izvi Ch NÃ'm yemhando yakasarudzika yakawanikwa naProf. Nguyn Quang X uye Prof. Vũ Văn Kính munhetembo mukati Ch NÃ'm by Cao Bá Quát, nyanzvi yedetembo iri pasi paMambo T Ðc. Sekureva kwevanyori ve T-In Ch NÃ'm (Duramazwi re Ch Nôm), izvi zviviri Ch NÃ'm vaisashora chero ongorora nezve chimiro chavo. Isu pachedu tinoshamisika kana ivo vakasikwa neVietnamese pahwaro hwakaenzana hwekuvaka sehunhu hweChinese hwazvino ping pàng or ping pong kana kuti zvakadaro inongova nyaya yekungoitika kwakachena.28

… Enderera muchikamu chechipiri…

ONA ZVAKAWANDA:
◊  CHỮ NÔM kana iyo Yakaimbova Vietnamese script uye Yayo Yakapfuura mipiro kuVietnamese Literature - Chikamu 2.
◊  CHỮ NÔM kana iyo Yakaimbova Vietnamese script uye Yayo Yakapfuura mipiro kuVietnamese Literature - Chikamu 1.
◊  CHỮ NÔM kana iyo Yakaimbova Vietnamese script uye Yayo Yakapfuura mipiro kuVietnamese Literature - Chikamu 4.

ZVINYORWA
21  Dương Quảng Hàm, op. yakataurwa, mapeji 279-279b. - 三 根 谷 徹, 安南 語 [Tiếng An Nam], 世界 言言 概 說 下 卷研究 社, 1955. 三 根 谷 徹, 漢字 漢字 ら 口 一 マ 字 へ [Từ chữ Tuben chuyển akaimba chữ Latin], 月刊 百科, 7 Kwete 70, 1968, mapeji.15, 16, 25. 
22  Dương Quảng Hàm, peji 103. Nguyễn Ðình Hoà, op. yakatarwa, peji 272. 
23  Dương Quảng Hàm, op. yakataurwa. peji 103. mineya Toru, ops. yakataurwa. 
24  Sekureva kwaProf. Hoàng Xuân Hã, Chữ nôm pakutanga yaive yakavakirwa panhoroondo yefoni. Gare gare chete, yakava ideographic nekubatanidza pamwechete zvinhu zviviri: phonetic uye zvirevo, asi isati yasvika yekupedzisira iyi nhanho, yakanga yashandisa zvishomashoma zviratidzo izvo, zvaiwedzerwa pafonetiki, zvinoratidza kuti chimiro cheChinese chinoshandirwa sedhisiki chakasiyana. mune zvinoreva kubva kuVietnamese morpheme kuti imirirwe nayo nôm. 
    Hechino tsvakiridzo kubva kudzidza kwake paGirolamo Maiorica's nôm inoshanda nenyaya iyi: "Les Vietnamiens ont cherché à améliorer le système en thelekané de laxième catégorie de caractères de la primeère catégorie par l'accolement aux caractères "phonétiques" d'un signe elementneer dont le sens nous reste encore siriérieux. Enfin la dernière améliace eta remplacer ce signe par une partie idéographique qui est un caractère chinois ayant le même sens que le mot Vietnamien qu'on veut transcrire o ayant un sens générique se rapportant a ce motangannamien. Voici quelques mienzaniso inoratidza cette méthode. Le sud se dit Nam 𠄼 en Vietnamien, mot proopter du caractère Chinois qui se expressiononce nan en Chington actuel. Les Vietnamiens utilisent ce caractère pour transcrire le son et le mot Nam. Kana il ilipoe en Vietnamien des vanakomana voisins de ce dernier, emuenzaniso Nam Qui a deux kunzwa: cinq et année. Les Vietnamiens ont trancrit ce son par le même caractère Chinois qui veut dire Sud, parfois en lui accolant un signe particulier. C'est la méthode purement phonétique. Pour fascinator la lect et la compréhension du texte, souvent ils adjoignent au caractère précédent, soit le caractère Chinois qui veut dire cinq durudza sens cinq, Soit Le caractère Chinois qui veut vakaomerwa année durudza sens année. ” Nezve siginecha yakasarudzika pamusoro, Prof. Hoàng Xuân Hã akawedzera rinotevera tsoka-rekuti "J'ai décelé sept de ces signes, dont deux semblent se retrouver dans les caractère de Si-Hia inobhadhara kuna Nord-ouest de la Chine de l'époque des T'ang jus-qu'à la Fin des rwiyo, ini ndinokundikana penser que les écritures locales des pays Limitrophes de la Chine du temps des T'ang Putraient avoir une sourceine commune d'ordre maneatif". 
    Hoàng Xuân Hãn, "Giroloam Maiorica, oesvres en langue Vietnamienne conservées à la Bibliothèque Nationale de Paris.. Archivum Historicum Societatis Iesu Extractum e vol. XXII, 1953. Institutum Historicum SI Roma, Borgo Santo Ghosto, 5 peji 206. 
25  Hồ Ngọc Cẩn, op. yakatarwa peji 166. Nguyễn Quang Xỹ, Vũ Văn Kính, op. yakanyorwa, mapeji 165, 508, 859. 
26  Sekureva kwaProf. Kono Rokuro, Vietnamese yakapfupiswa fomu yakafanana fomu yakapfupika yemunhu wechirevo cheKorea {ha "kuti aite"} Mukati megumburwa kunyange pakudzvinyirirwa muKorea yeKare. Iye chữ Nôm hunhu, akawedzera, chimiro chakapetwa chechimiro chakashandiswa pazwi {ipapo "kuva"}. Izvi zvinotiyeuchidzawo chidimbu chakafanana muKorea kunyange pakudzvinyirirwa (). Kono Rokuro, op. ratidzwa peji 101. Onawo mineya Toru, Annango, peji 860. 
27  Nguyễn Quang Xỹ, Vũ Văn Kính, op. ataura, Lời Nói đầu (foreword) peji viii. 
28  Kanagae Nobumitsu, 鐘 ヶ 江信光: 中國 raine 辭典 - Zhonguo yu cidia [Từ điển tiếng Trung Quốc], 大學 書 林昭和 四十 七年 [1972], mapeji 612.

ZVINYORWA:
** Musoro wezvikamu, zvinyorwa zvakashinga uye yakaratidzwa sepia mufananidzo wakagadzwa naBan Tu Thu - gdc-evdeservices.com.
◊ Kunobva: Institute of Sino-Nom zvidzidzo.

BANISA TU THƯ
03 / 2020

(Yakashanyira 3,251 nguva, 1 anoshanyira nhasi)